دیکلوفناک یکی از داروهای مسکن غیرمخدر، ضدالتهاب غیراستروئیدی و ضدنقرسی است که در شکل‌های مختلف قرص، آمپول و شیاف برای تسکین انواع دردهای خفیف و شدید بسیار مورد استفاده بیماران قرار می‌گیرد. در این مقاله با ما همراه باشید تا با خواص دارویی، تداخل‌ها و عوارض مصرف قرص دیکلوفناک از نزدیک آشنا شویم.
قرص دیکلوفناک
قرص دیکلوفناک با نام تجاری Veltaren در بازار شناخته می‌شود. این دارو با توجه به اینکه غیر مخدر بوده و فاقد کورتون است، یک مسکن عالی برای دردهایی نظیر انواع کمردرد (لیز خوردگی مهره (اسپوندیلولیستزیس)، رگ به رگ شدن و دیسک کمر)، روماتیسم مفصلی، آستئوآرتریت و سردردهای مزمن است.
این مسکن همان‌طور که اشاره شد به‌صورت قرص خوراکی، ژل موضعی، چسب پوستی، قطره چشمی، شیاف و آمپول تزریقی وجود دارد اما بیشتر مصرف آن در قالب قرص و شیاف بوده و به‌صورت یک وعده در روز مصرف می‌شود.
دیکلوفناک از خانواده تسکین‌دهنده‌های ضدالتهاب که به ضد دردهای NSAIDs معروف هستند، با خنثی کردن اثر آنزیم سیکلوکسیژناز، منجر به کاهش ساخت ماده‌ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین در بدن می‌شود. پروستاگلاندین‌ها در بدن انسان مسئول ایجاد درد و التهاب در ناحیه آسیب‌دیده هستند. با خنثی شدن اثر این ماده در بدن، درد و التهاب کاهش‌یافته و اندام آسیب‌دیده به آرامش می‌رسد. برای خرید دستگاه فیزیوتراپی به وب‌سایت شرکت برجیس مراجعه کنید.
دیکلوفناک با ۲ ترکیب اصلی دیکلوفناک سدیم و دیکلوفناک پتاسیم ساخته می‌شود و تنها تفاوتی که باهم دارند سرعت جذب شدنشان در بدن است. مکانیسم عملکرد این ۲ در بدن کاملاً یکسان است، دیکلوفناک پتاسیم در بدن انسان سریع‌تر از دیکلوفناک سدیم جذب می‌شود، بنابراین برای تسکین دردهایی که شدید و ناگهانی هستند گزینه مناسب‌تری خواهد بود. شرکت تجهیزات پزشکی برجیس به‌عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان داخلی دستگاه‌های فیزیوتراپی، یک گزینه مطمئن برای خرید انواع مختلف این دستگاه‌ها است.
عوارض و تداخل دارویی
قرص دیکلوفناک نیز مانند قرص متوکاربامول و اکثر داروهای ضدالتهاب دیگر با یک سری از داروها تداخل دارد که در ادامه مفصل توضیح داده شده‌اند. مصرف دیکلوفناک با این داروها، خطر خونریزی گوارشی را افزایش می‌دهد:
- داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین، دابیگاترین و هپارین
- داروهای ضدپلاکتی برای رقیق‌کردن خون مانند آسپرین، کلوپیدوگرل و دی‌پیریدامول
- ارلوتینیب
- پراسوگرل
- داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین، پاروکستین و سیتالوپرام
- ونلافاکسین
مصرف دیکلوفناک دفع داروهای زیر از بدن را مختل می‌کند:
- دیگوکسین
- لیتیوم
- متوترکسات
مصرف دیکلوفناک با داروهای زیر، احتمال عوارض کلیوی را افزایش می‌دهد:
- انالاپریل، کاپتوپریل و لیزینوپریل
- آلیسکرن
- لوزارتان
- سیکلوسپورین
- فوروسماید
- تاکرولیموس
مصرف دیکلوفناک با داروهای زیر منجر به خنثی‌شدن اثر داروهای کاهنده فشارخون می‌شود:
- کاپتوپریل
- آلیسکرن
- لوزارتان
- پروپرانولول
- فوروسماید
مصرف دیکلوفناک با داروهای زیر خطر بروز تشنج را به‌همراه دارد:
- سیپروفلوکساسین
- اوفلوکساسین
موارد احتیاط مصرف
در صورت مبتلا بودن به موارد زیر حتماً پزشک را مطلع سازید:
- در صورت داشتن سابقه آسم، حساسیت، زخم معده و زخم دوازدهه، بیماری گوارشی مانند کرون، بیماری قلبی یا عروقی، لوپوس، مشکلات کبدی و کلیوی
- در صورتی که سابقه فشارخون بالا و وجود لخته در عروق
- در صورت سابقه حساسیت به داروهای ضددرد مانند آسپرین، ناپیروکسن، اینرومتاسین و ایبوبروفن
- در صورتی که قصد عمل جراحی یا دندان‌پزشکی دارید
- در مواردی که نیاز است دارو طولانی‌مدت مصرف شود، دوز و تعداد دفعات مصرف در روز را از پزشک خود بپرسید
- بهتر است دیکلوفناک را همراه با یک لیوان شیر یا پس از غذا مصرف کنید تا عوارض گوارشی ناشی از آن کمتر شود
- در صورت فراموشی یک نوبت، از نوبت فراموش‌شده صرف‌نظر کنید
- تزریق دیکلوفناک برای کودکان زیر ۱۲ سال مورد توصیه نیست
- مصرف دیکلوفناک در افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلب‌وعروق بوده یا سابقه حمله قلبی و سکته دارند، مناسب نیست
- در صورت بارداری یا شیردهی
- احساس تهوع ناشی از این دارو با مصرف وعده‌های غذایی سبک و پرهیز از غذاهای پرچرب و پرادویه کاهش می‌یابد
عوارض دیکلوفناک
از عوارض این دارو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناراحتی و علائم گوارشی مانند سوء هاضمه، سوزش سردل، معده درد و… از علائم شایع داروهای NSAIDs است
- مشکلات تنفسی
- تیرگی یا کاهش حجم ادرار
- زردی پوست
- ورم دست و پا
- گلودرد
- علائم حساسیت مانند ورم صورت و دهان
- دفع خون
- مدفوع تیره
- استفراغ حاوی خون
- شکم درد شدید
- حالت تهوع
- سوزش سر دل
- اسهال
- یبوست
- نفخ
- سردرد
- گیجی
- خواب‌آلودگی
موارد منع مصرف قرص دیکلوفناک
در موارد زیر، قرص دیکلوفناک منع مصرف دارد:
- حساسیت به ماده فعال دیکلوفناک
- زخم فعال در معده یا روده، سابقه خونریزی یا سوراخ شدن روده و معده
- سابقه زخم معده و خونریزی مکرر
- ۳ ماه آخر بارداری
- نارسایی کبدی
- نارسایی کلیه
- بیماری عروق مغزی
دوز مصرفی دیکلوفناک
روزانه یک قرص ۱۰۰ میلی‌گرم دیکلوفناک سدیم در صورت لزوم و حداکثر دوز توصیه‌شده روزانه دیکلوفناک سدیم ۱۵۰ میلی‌گرم است. دوز مصرفی قرص دیکلوفناک برای سنین و افراد مختلف از قرار زیر است:
سالمندان: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی برای رده سنی سالمندان که به‌طورکلی مستعد واکنش‌های جانبی هستند، با احتیاط شدید و فقط با تجویز پزشک متخصص استفاده می‌شود. هرچه بیمار سالخورده‌تر و کم‌وزن‌تر باشد، دوز مصرفی نیز باید کمتر و کمتر باشد.
اختلال قلب‌وعروق: بیماران مبتلا به نارسایی قلب فقط پس از بررسی دقیق و تأیید پزشک متخصص قلب می‌توانند از دیکلوفناک استفاده کنند. همچنین تا جای ممکن باید از کمترین دوز مؤثر روزانه برای طول درمان‌های کوتاه‌مدت استفاده شود.
اختلال کلیوی: مصرف قرص دیکلوفناک برای بیماران با اختلال کلیوی خفیف تا متوسط، با احتیاط بالا و نظر پزشک، منع مصرف ندارد.
اختلال کبدی: مصرف قرص دیکلوفناک برای بیماران با اختلال کبدی خفیف تا متوسط، با احتیاط بالا و نظر پزشک، منع مصرف ندارد.
آمپول و شیاف دیکلوفناک
فرم تزریقی این دارو در مواردی مانند دردهای شدید سنگ کلیه، درد استخوانی، رماتیسم و دردهای مفصلی مانند کمردرد، نقرس و شکستگی استخوان استفاده می‌شود. تزریق دیکلوفناک فقط در مرکز درمانی مجاز است. شیاف دیکلوفناک هم که اغلب به‌صورت ویال ۱۰۰ میلی‌گرم وجود دارد، یکی از قوی‌ترین مسکن‌های غیرمخدر است. شیاف دیکلوفناک برای بریدن تب‌های بالا در کوتاه‌ترین زمان ممکن بسیار مورد استفاده است.
سخن پایانی
قرص دیکلوفناک برای طیف وسیعی از دردها و التهابات مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز، اسپوندیلیت آنکیلوزان، نقرس حاد، اختلالات حاد اسکلتی عضلانی مانند پری‌آرتریت، التهاب تاندون، تنوسینوویت، بورسیت و دردهای شدید ناشی از ضربه، کشیدگی و دررفتگی امروزه مورد استفاده است؛ اما مصرف طولانی‌مدت باعث کاهش اثر تسکین‌دهندگی آن می‌شود.
درمان خانگی کمردرد چیست؟
مهم ترین دلایل دست درد چیست؟
مارکهای معروف روتختی ترک